Fela Kuti: hoe muziek en activisme één werden
In dit artikel:
De Nigeriaanse muzikant en activist Fela Aníkúlápó Kuti staat centraal in Fear No Man, een twaalfdelige podcast van Jad Abumrad (bekend van Radiolab) die in deze serie zijn leven en tijdsgeest levendig reconstrueert. Abumrad verbindt Kuti’s persoonlijke geschiedenis met bredere thema’s — Britse koloniale machtsuitoefening in West-Afrika, slavernij en de corrupte postkoloniale regimes na Nigeria’s onafhankelijkheid in 1960 — en gebruikt geluidsrijkdom en reportagekunst om luisteraars het gevoel te geven bij optredens en protesten aanwezig te zijn. Afrobeat, het genre dat Kuti mengde uit jazz, traditionele Afrikaanse muziek en funk, wordt in aflevering drie als bevrijdende kracht voor Nigeriaanse jongeren in de jaren ’70 uitgebeeld.
De podcast volgt geen strikte chronologie maar meandert door episodes die sleutelmomenten belichten: Kuti werd gedurende zijn leven meer dan tweehonderd keer gearresteerd en in 1977 raakte zijn commune het doelwit van een grootschalige militaire aanval waarbij zijn moeder uit een raam werd gegooid en later aan haar verwondingen overleed. Funmilayo Kuti komt zelf uitgebreid aan bod: zij leidde een vrouwenbeweging van ongeveer tienduizend vrouwen die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog opstond tegen Britse belastingen op lokale markten, waardoor een door de kolonisator gesteunde lokale heerser uiteindelijk verbannen werd. Abumrad laat zelfs een lokaal zangkoor de protestliederen reconstrueren om die geschiedenis hoorbaar te maken.
Tegelijk toont de serie ook kritische lagen: Abumrad behandelt Kuti’s problematische omgang met vrouwen in zijn commune en neemt hun verhalen die lang buiten zijn publieke nalatenschap vielen serieus. De titel verwijst naar een citaat van Kwame Nkrumah en belicht hoe Kuti’s onverschrokkenheid zowel artistiek als politiek vorm kreeg.
Kortere stukken in hetzelfde artikel:
- The Infinite Monkey Cage behandelt de vraag of we ons in de ruimte moeten vestigen; gasten zijn onder meer astronaut Tim Peake en bioloog Kelly Weinersmith.
- Een podcast over overgang van onderneming bespreekt werknemersrechten bij bedrijfsovername, met aandacht voor Europese regelgeving.
- De opkomst van ‘pre-checked hypotheken’ verandert het aankoopproces en de rol van hypotheekadviseurs; AI neemt transactietaken over, adviseurs richten zich meer op vermogensopbouw en risicomanagement.
- ING waarschuwt dat netcongestie en tekortkomingen in het elektriciteitsnet de groei van datacenters remmen en daarmee de digitale koploperspositie van Nederland onder druk zetten.