Nieuwe legereenheid voor e-oorlogsvoering en cyber wil 'domineren' en vijand 'degraderen'
In dit artikel:
Op de Veluwe, bij de Majoor Mulderkazerne in Stroe, werd donderdag de nieuwe Cema-eenheid (Cyber en Elektromagnetische Activiteiten) officieel opgericht. Luitenant-kolonel Peter Masseling is de commandant van het bataljon dat cybercapaciteiten en elektronische oorlogsvoering samenbrengt om de moderne slagvelden te domineren. Programmamanager Niels Smit van het Commando Materieel en IT is medeverantwoordelijk voor de aankoop van de technische apparatuur waarmee de eenheid wordt uitgerust.
De directe aanleiding voor Cema zijn twee ontwikkelingen: de oorlog in Oekraïne — waarin hacken en jamming routinematig worden toegepast — en de recente NAVO-afspraken om fors meer in defensie te investeren. Eind juni spraken 32 NAVO-landen af uiterlijk in 2035 3,5% van het bbp aan defensie te besteden en daarnaast 1,5% extra voor gerelateerde zaken zoals cyberveiligheid en infrastructuur. Voor Nederland betekent dat een mogelijke extra ruimte van circa €19 miljard per jaar bovenop het huidige begrotingsniveau van ongeveer €22 miljard.
Cema combineert een cybercompagnie (ongeveer 25 mensen, opgericht vier jaar geleden) met de ruim 25 jaar bestaande eenheid elektronische oorlogsvoering (circa 120 personen). Het nieuwe bataljon heeft voorlopig plaats voor 225 medewerkers, waaronder 86 cyberspecialisten en een bataljonstaf van 24 personen; de ambitie is te groeien tot circa 450 mensen en uiteindelijk drie Cema-eenheden voor alle landmachtbrigades. Personeelstekort blijft echter een knelpunt, mede door concurrentie van politie en telecombedrijven.
Operationeel richt Cema zich op signalenopsporing, jamming en het benutten van digitale informatiebronnen. Voorbeelden variëren van het detecteren van vijandelijke mobiele telefoons en het sturen van desertieberichten (‘sms-bom’) tot het tijdelijk uitschakelen of heractiveren van infrastructuur zoals bruggen via digitale middelen. In een gijzelingssituatie kan de eenheid apparatuur in gebouwen — van beveiligingscamera’s tot laptops en zelfs robotstofzuigers — overnemen om plattegronden en vluchtwegen te achterhalen. Voor materieel worden antennebeladen voertuigen en lichtgewicht platformen getest die signalen passief kunnen opvangen en locaties kunnen bepalen.
Defensie richt zich op adaptieve inkoop: apparatuur en software met een korte levenscyclus (circa vijf jaar) in plaats van traditionele systemen die tientallen jaren meegaan. Samenwerking met gespecialiseerde bedrijven, zoals Hensoldt, moet zorgen voor moderne sensortechnieken en flexibiliteit bij voortdurende vernieuwing.
Cema moet volgens Masseling zorgen dat de krijgsmacht “dominant” blijft in communicatie en informatiecontrole — een kernvoorwaarde om effectief te kunnen opereren in hedendaagse conflicten.