Onverzekerbare klimaatschade risico voor bouwambities
In dit artikel:
Het nieuwe kabinet krijgt een dubbele opgave: het grote woningtekort aanpakken en tegelijkertijd rekening houden met toenemende klimaatrisico’s. Verzekeraars en klimaatexperts waarschuwen dat sommige locaties in Nederland steeds minder geschikt zijn voor nieuwbouw omdat ze kwetsbaar zijn voor extreem weer en overstromingen. Tjeerd Bosklopper (NN Group) wijst erop dat plannen zoals D66’s voorstel voor tien nieuwe steden alleen verantwoord zijn op plekken die ook vanuit waterbeheer logisch zijn; op termijn (honderd jaar plus) zijn bepaalde gebieden mogelijk onbewoonbaar.
De kosten door extreem weer stijgen: na stormschade van meer dan €700 mln in 2018 liep de schade door zware stormen in 2022 bijna op tot €1 mrd. Daarnaast staan circa 100.000 gebouwen buitendijks (buiten de primaire waterkeringen), waarvan ongeveer de helft woningen. Bewoners van deze locaties kunnen vaak niet via een normale opstal- of inboedelverzekering uitkeren krijgen bij overstroming — voorbeelden zijn delen van Kop van Zuid in Rotterdam en het centrum van Dordrecht. Gemeenten zoals Rotterdam benadrukken dat inwoners zelf verantwoordelijkheid dragen voor schade en preventieve maatregelen, al heeft de gemeente een zorgplicht bij hoogwater.
Sinds de Watersnoodramp van 1953 is veel geïnvesteerd in kust- en rivierverdediging, maar klimaatverandering zorgt voor meer hoosbuien en langdurige regen. Dat blijkt uit recente overstromingen (Limburg 2021, Zuid-Europa) en uit risicoanalyses van minister Robert Tieman (IenW), die een Nationale Aanpak Wateroverlast aankondigde en kwetsbare zones in kaart bracht.
Verzekeraars bereiden zich voor: ze verwachten dat zij meer kapitaal moeten aanhouden en dat premies zullen stijgen als extreme schade frequenter wordt. Tegelijk zal van verzekerden vaker worden gevraagd om zelf risicoverminderende maatregelen te treffen; zonder aantoonbare bescherming kan dekking worden beperkt. Makelaar Arno Gabriël verwijst naar de hoge schade van de Kopenhagen-wolkbreuk (2011) als waarschuwing dat technische en ruimtelijke maatregelen essentieel zijn. Hoogleraar Bas Kolen waarschuwt echter dat de nadruk niet te eenzijdig op burgers moet liggen: grotere, kosteneffectieve aanpassingen van watersystemen en ruimtelijke inrichting door overheden en verzekeraars zijn noodzakelijk om schade structureel te beperken.