Overijssels zwembad is aardgasvrij én energiepositief
In dit artikel:
In Rijssen-Holten ligt Zwembad de Koerbelt — een nieuw, volledig aardgasvrij bad dat sinds de planfase in 2017 door de gemeente als eis is neergezet. Wethouder René de Koff, die vanaf het begin bij het project betrokken is, begeleidt rond en laat zien hoe het complex werkt: een combinatie van innovatieve zonne-collectorbuizen, zonnepanelen, zoutbatterijen en grote warmteopslagvaten houdt het water op temperatuur zonder aardgas.
Langs het gebouw liggen ruim 1.300 donkere glazen buizen, zogenoemde heatpipes, waar voortdurend zwembadwater doorheen circuleert. Zonlicht (zelfs zwakkere straling) wordt in meerdere lagen glas en een zwarte coating opgevangen en overgedragen, waardoor het water aanzienlijk voorverwarmd kan raken — op een koude dag van ongeveer 7°C kan dat al tot zo’n 30°C leiden. Het voorverwarmde water wordt vervolgens opgeslagen in goed geïsoleerde vaten gevuld met natuurlijke oliën die warmte lang vasthouden; bij warme zomers kunnen die oliën het water tot ver in de winter warm houden. Omdat het systeem nog maar enkele weken operationeel is en onderdelen uit verschillende landen vertraagd aankwamen, wordt momenteel aanvullend bijgestookt met een warmtepomp.
In een aparte ‘energiekelder’ staan zoutbatterijen die stroom van de 770 zonnepanelen oppikken en bewaren. De panelen leveren ongeveer 85.000 kWh per jaar, terwijl het zwembad ongeveer 40.000 kWh verbruikt; dat maakt de Koerbelt op jaarbasis vrijwel energiepositief en in staat netto terug te leveren aan het elektriciteitsnet. De totale investering voor het energiesysteem — heatpipes, zonnepanelen, zoutaccu’s en opslagvaten — bedroeg bijna 3 miljoen euro.
De overstap naar dit systeem levert aanzienlijke milieuwinst: vergeleken met het oude, gasgestookte bad bespaart de nieuwe inrichting ruim 570 ton CO₂; het vorige zwembad verbruikte in 2020 nog circa 125.000 m³ gas. De gemeente profileert de Koerbelt als mogelijk het meest duurzame zwembad van Nederland en wijst erop dat het geïntegreerde gebruik van heatpipes, zoutbatterijen en zonnepanelen in Nederland vrij uniek is. Dat is opmerkelijk gezien onderzoek van het Mulier Instituut dat laat zien dat veel Nederlandse zwembaden nog niet verduurzaamd zijn — een kwestie die door stijgende gaskosten sinds de oorlog in Oekraïne extra urgent werd. Drachten toonde inmiddels interesse om een soortgelijk systeem te realiseren.