Van rule-based naar risk-based: hoe AI en Governance zorgen voor een slimmere bestrijding van financiële criminaliteit
In dit artikel:
Valcon stelt dat de financiële sector, en met name banken, overstappen van starre, regelgebaseerde KYC-processen naar een risicogebaseerde aanpak waarbij AI een cruciale rol speelt. De oude benadering is arbeidsintensief en leidt vaak tot te veel false positives of juist het missen van echte signalen. Geavanceerde data-analyse en machine learning kunnen grote hoeveelheden variabelen doorspitten, verborgen patronen blootleggen en zo zowel Customer Due Diligence (CDD) als Transactie Monitoring (TM) en de Systematische Integriteitsrisicoanalyse (SIRA) verbeteren. Praktische voordelen zijn onder meer nauwkeuriger klantsegmentatie, dynamische monitoring van klantprofielen en een hogere true-positive rate bij het opsporen van criminele transacties.
Tegelijkertijd waarschuwt Valcon dat ongereguleerde AI-toepassing ernstige nadelen kent: vooringenomenheid, onverklaarbare beslissingen en reputatieschade. De financiële sector opereert sinds de financiële crisis vaak volgens een nultolerantiehouding, wat heeft geleid tot risicomijdend handelen en het vasthouden aan regels. Regulering ontwikkelt zich echter; de EU AI Act introduceert risicocategorieën en stelt strenge eisen voor hoogrisico-systemen, waaronder die in de financiële dienstverlening. Daardoor moeten organisaties niet alleen willen experimenteren met AI, maar ook aantoonbaar voldoen aan wettelijke en ethische normen.
Daarom pleit Valcon voor sterke AI Governance als voorwaarde voor succesvolle adoptie. Zo’n governance-raamwerk bevat beleid voor verantwoordelijkheid, modeltraceerbaarheid, continue monitoring en auditing, duidelijke criteria voor datagebruik en ingebouwde menselijke toezichtslagen. Goede governance maakt modellen uitlegbaar en toetsbaar — cruciaal als een klant wordt aangemerkt als verdacht en de instelling moet kunnen aantonen waarom. Zonder dit kader blokkeren compliance- en risicoteams vaak de opschaling van pilots naar productie.
Kort gezegd: AI kan de efficiëntie en effectiviteit van risicogebaseerd werken aanzienlijk verhogen, maar alleen wanneer organisaties governance, transparantie en toezicht stevig inbedden. Dat creëert de balans tussen innovatie en verantwoordelijkheid en maakt AI een enabler in plaats van een extra risico.